Bomen en een bepaalde groepen schimmels, de symbionten of mycorrhiza’s, zijn afhankelijk van elkaar. Echter, de omstandigheden zijn inmiddels verre van ideaal door te veel stikstof in de grond en droge zomers. De samenwerking staat onder druk. Hierdoor neemt de vitaliteit van het bos af. Hoe dat zit, beschrijft Alfons Vaessen in het artikel “Stagnerend stikstofbeleid: hoe reageren paddenstoelen” in tijdschrift Florabalans, thema bossen 2023. Om de huidige negatieve trend te keren is een duidelijke vermindering van de stikstofneerslag noodzakelijk. Door de ophoping van stikstof in de bodem, is echter niet duidelijk hoe snel het herstel zal verlopen.
Mycorrhiza schimmels zijn te vinden aan de uiteinden van de wortels van een boom. De oppervlakte van het wortelsysteem wordt hierdoor vergroot. Een boom met veel blad levert voldoende suikers aan zijn/haar schimmel netwerk, en de boom krijgt water en nutriënten terug als compensatie. Stabiele omstandigheden zorgen voor een gezonde boom maar met klimaatverandering hebben beide partners het niet makkelijk. Te veel stikstof en droge zomers hebben een negatieve invloed op de samenwerking.
Twee groepen paddenstoelen, stikstofmijdende en stikstoftolerante soorten, werken samen met bomen. Vaak zijn beide soorten verbonden aan één boom. Beide groepen gaan achteruit, vooral de gevoelige stikstofmijdende soorten (-77%). Ophoping van stikstof in de bodem is een belangrijke oorzaak van het afsterven waardoor de mychorriza’s geen nutriënten en water meer kunnen aanleveren aan zijn/haar boom. De stikstoftolerante soorten kunnen de taken van de verdwenen schimmels slechts gedeeltelijk overnemen. Combineer dit met lange droge zomers (o.a. meer werk voor de schimmels en dus meer energie verbruik) en het is niet moeilijk om te raden dat de boom niet blij wordt.
Onder de grond zijn er verschillende soorten schimmels, goede schimmels en verkeerde schimmels. De goede schimmels maken een verbinding met een worteluiteinde van hun boom en op deze manier zorgen ze dat er geen plek meer is voor een verkeerde schimmel. Maar als er geen goede schimmel meer is, heeft een verkeerde schimmel meer kans om aan de slag te gaan. De samenwerking is vaak niet meer in balans. De boom wordt zwak en aantrekkelijk voor andere ziektes en parasieten.
Om de huidige negatieve trend te keren is een duidelijke vermindering van de stikstofneerslag noodzakelijk. Door de ophoping van stikstof in de bodem, is echter niet duidelijk hoe snel het herstel zal verlopen.
(gebaseerd op het artikel “Stagnerend stikstofbeleid: hoe reageren paddenstoelen” van Alfons Vaessen, NMV in tijdschrift Florabalans, thema bossen 2023. Meer informatie en volledige artikel.
